کانی ماده‌ی طبیعی، غیرآلی، بلوری و جماد است که در ترکیب سنگهای پوسته‌ی زمین یافت می‌شود. برخی کانیها از یک آخشیج خالص و بسیاری از آنها از دو یا چند عنصر درست شده‌اند. باب هر صورت، کانیها ترکیب شیمیایی معینی دارند.
واژه‌ی کانی از واژه‌ی فارسی کان گرفته شده است که در لسان عربی به ثانیه معدن گفته می‌شود. بنابراین، کانی به سمت ماده‌ای گفته می‌شود که به طور طبیعی از معدن(کان) به سمت دست می‌آید و معدن بخشی از پوسته‌ای زمین است که در آن‌جا به اندازه‌ی چشم‌گیری، کانی یافت می‌شود. موادی مانند شیشه، چینی، آلیاژ ...